ساختار اصلی ارائه خدمات سطح یک

  • خانه بهداشت
  • پایگاه سلامت شهری/روستایی
  • مرکز خدمات جامع سلامت روستایی/شهری/شهری روستایی/ شبانه روزی/منتخب

 

پایگاه سلامت: دو نوع پایگاه سلامت در نظام شبکه وجود دارد:

الف)  پایگاه سلامت روستایی

ب)پایگاه سلامت شهری/ پزشکی خانواده

پایگاه سلامت روستایی: پایگاه سلامت روستایی همان خانه بهداشت روستایی است که جمعیت آن به 3500 تا 4000 نفر افزایش یافته است. در این شرایط میتوان برای روستای مزبور پایگاه سلامت ایجاد نمود یا در صورت وجود خانه بهداشت در آن روستا، خانه/ خانه های بهداشت موجود را به پایگاه سلامت روستایی تبدیل کرد. در این حالت به ازای هر 1500 نفر جمعیت پایه، یک مراقب سلامت اختصاص داده می شود که حداقل یک نفر از مراقبین سلامت باید دانش آموخته رشته مامایی باشد و به ازای اضافه شدن حداقل 50 درصد جمعیت پایه ،یک مراقب سلامت دیگر، به تشکیلات پایگاه سلامت روستایی اضافه خواهد شد.

پایگاه سلامت شهری/ پزشکی خانواده: متناظر با خانه بهداشت در مناطق روستایی، محیطی ترین واحد ارایه خدمات در نظام سلامت در مناطق شهری میباشد که بهازای حداقل 3000 نفر جمعیت تشکیل شده و واجد استانداردهای لازم برای ارایه خدمات سطح یک بوده و اولین محل تماس ساکنین مناطق شهری با نظام شبکه بهداشت و درمان می باشد و نیروهای پزشک و مراقب سلامت/ ماما در این پایگاهها به ارایه خدمات تعریف شده در بسته خدمت مشغول میباشند .پایگاه برحسب محل استقرار نسبت به مرکزخدمات جامع سلامت، ضمیمه )داخل یا جنب مرکز( و غیرضمیمه )در فاصله قابل دسترس به مرکز( نامیده میشود. هر پایگاه سلامت شهری/ پزشکی خانواده شامل یک تیم متشکل از یک پزشک و دو مراقب سلامت/ ماما به شرح زیر میباشد:

پزشک: یک نفر به ازای 3000  نفر جمعیت تحت پوشش هر پایگاه، بکارگیری میشود .

مراقب سلامت/ ماما: به ازای هر 1500 نفر یک مراقب سلامت/ ماما بکارگیری می شوند .

تبصره 1: بکارگیری حداقل یک نفر دانش آموخته رشته مامایی در هر تیم الزامی می باشد.

مرکز خدمات جامع سلامت: دو نوع مرکز خدمات جامع سلامت در نظام شبکه وجود دارد:

الف) مرکز خدمات جامع سلامت روستایی

 ب) مرکز خدمات جامع سلامت شهری

در مواردی که مراکز خدمات جامع سلامت شهری ،علاوه بر جمعیت شهری، تعدادی از جمعیت روستایی را با واسطه خانه بهداشت یا پایگاه سلامت روستایی تحت پوشش خود دارند، عنوان مرکز خدمات سلامت جامع شهری روستایی به آنان تعلق میگیرد .

مرکز خدمات جامع سلامت روستایی: مراکزی مستقر در مناطق روستایی هستند که با رعایت شرایط دسترسی جغرافیایی و فرهنگی برای 8000 نفر جمعیت (4000 تا 12000 نفر) راه اندازی می شوند و یک تا چند خانه بهداشت و پایگاه سلامت روستایی را تحت پوشش دارند. این مراکز با مسوولیت پزشک به همراه سایر اعضای تیم سلامت، خدمات سطح اول را به جمعیت تعریف شده روستایی و عشایری ارایه میدهند .

نیروی انسانی مرکز خدمات جامع سلامت روستایی

پزشک: به ازای هر4000 نفرجمعیت یک پزشک اختصاص می یابد. چنانچه تا 50% جمعیت تعیین شده برای یک پزشک به جمعیت کل مرکز اضافه شد، پزشک دوم تعیین میگردد.

کارشناس سلامت روان: تا 20 هزار نفر جمعیت تحت پوشش یک یا چند مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، یک کارشناس سلامت روان، حضور خواهد داشت که بصورت مشترک بین مراکز قابل دسترس )حداکثر برای سه مرکز( ارایه خدمت مینماید.

کارشناس تغذیه: تا 20 هزار نفر جمعیت تحت پوشش یک یا چند مرکز خدمات جامع سلامت روستایی ،یک کارشناس تغذیه )دارای نظام تغذیه(، حضور خواهد داشت که بصورت مشترک بین مراکز قابل دسترس )حداکثر برای سه مرکز( ارایه خدمت مینماید.

دندانپزشک: تا 20 هزار نفر جمعیت تحت پوشش یک یا چند مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، یک دندانپزشک حضور خواهد داشت که بصورت مشترک بین مراکز قابل دسترس )حداکثر برای سه مرکز( ارایه خدمت مینماید.

کاردان بهداشت دهان( مراقب سلامت دهان): تا 20 هزار نفر جمعیت تحت پوشش یک یا چند مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، یک کاردان بهداشت دهان )مراقب سلامت دهان( حضور خواهد داشت که بصورت مشترک بین مراکز قابل دسترس (حداکثر برای سه مرکز) ارایه خدمت می نماید.

تبصره: اگر در منطقه، بخش غیردولتی فعال وجود داشته باشد میتوان برای ارایه بسته خدمات، از بخش غیردولتی خرید خدمت کرد .

ماما: تا 4000 نفر جمعیت تحت پوشش در مرکز یک نفر ماما تعیین میشود. حداقل جمعیت مورد نظر برای بکارگیری مامای دوم معادل 50% جمعیت پایه تعیین میگردد.

بهیار/ پرستار: تا 8000 نفر جمعیت تحت پوشش در مرکز یک نفر بهیار/ پرستار تعیین میشود. بکارگیری نفر دوم با اضافه شدن 50% جمعیت تعیین شده، میسر است. در چنین مواردی، حتی الامکان یکی از پرستاران مرد و دیگری زن باشد.

کاردان/ کارشناس آزمایشگاه تشخیص طبی: برای ارایه خدمات آزمایشگاهی به ازای حداکثر تا 8000 نفر جمعیت تحت پوشش یک یا چند مرکز روستایی، یک کاردان/ کارشناس آزمایشگاه تشخیص طبی تعیین میگردد. در صورتیکه مرکز ارایه خدمت فاقد آزمایشگاه فعال و یا در فاصله بیشتر از نیم ساعت با خودرو تا واحد آزمایشگاهی دولتی باشد، به ازای هر 20 هزار نفرجمعیت(حداکثر برای سه مرکز)، یک نیروی        کاردان/ کارشناس آزمایشگاه به عنوان نمونه گیر به پستهای سازمانی در نزدیکترین مرکز دارای آزمایشگاه فعال اضافه میشود. برای جمعیت کمتر از 2000 نفر نمونه گیر یک روز در هفته در مرکز حضور خواهد داشت و پس از آن به ازای هر 2000 نفر جمعیت اضافه یک روز به حضور نمونه گیر اضافه میگردد .در مناطق با شیوع بالای بیماریهای منتقله توسط ناقلین، با تایید کمیته کشوری نسبت به افزایش پست نیروی کاردان/ کارشناس آزمایشگاه تصمیم گیری خواهد شد .ارایه خدمات آزمایشگاهی به جمعیت تحت     پوشش، بر اساس دستور عمل استقرار شبکه آزمایشگاهی خواهد بود.

کارشناس پرتوشناسی( رادیولوژی): راه اندازی واحد رادیولوژی جدید در مراکز شهری خلاف ضوابط و مقررات نظام شبکه میباشد. اما در صورت وجود دلایل کافی، از جمله نبود بخش خصوصی فعال در منطقه یا شبانهروزی بودن مرکز، واحدهای فعال رادیولوژی به فعالیت خود ادامه خواهند داد. دراین شرایط، یک کاردان یا کارشناس پرتوشناسی( رادیولوژی) در مرکز تعیین میگردد.

کارشناس ناظر بیماریها: در مراکز خدمات جامع سلامت روستایی بهازای هر 3 تا 4 خانه بهداشت تحت پوشش (اعم از ضمیمه و غیرضمیمه)، یک کارشناس ناظر بیماریها حضور خواهد داشت. با اضافه شدن تعداد خانه های بهداشت و پایگاههای سلامت روستایی تحت پوشش مرکز به تعداد کارشناس ناظر بیماریها اضافه خواهدشد .این کارشناس وظیفه انجام اقدامات هماهنگی، تحلیل وضعیت موجود و شاخصهای آماری ،نظارت، پایش و گزارش دهی، نیازسنجی آموزشی و توانمندسازی، جلب مشارکت ذینقشان، پیگیری و تأمین اقلام مورد نیاز در برنامه ها و طراحی و اجرای مداخلات مورد نیاز در برنامههای بیماریهای واگیر، غیرواگیر ،مدیریت خطر بلایا و حوادث و آموزش بهداشت را بر عهده خواهد داشت.

کارشناس بهداشت محیط: به ازای هر 300 واحد تهیه، توزیع و فروش مواد غذایی و سایر اماکن ضروری برای نظارت بهداشت محیط، یک کارشناس بهداشت محیط در نظر گرفته میشود.

کارشناس بهداشت حرفه ای: به ازای هر 250 تا 300 واحد کارگاهی یک کارشناس بهداشت حرفه ای در نظر گرفته میشود.  

کارشناس فناوری اطلاعات سلامت/ کارشناس فناوری اطلاعات: در مراکز روستایی ،یک نفر برای تحلیل اطلاعات، آمار و پذیرش در نظر گرفته میشود. اولویت با کارشناس فناوری اطلاعات سلامت میباشد.

- مرکز خدمات جامع سلامت شهری/ شهری روستایی: مراکز خدمات جامع سلامت شهری با رعایت شرایط دسترسی جغرافیایی و فرهنگی بطور متوسط برای حدود 40 هزار نفرجمعیت (20 تا60 هزار نفر) و در کلانشهرها بطور متوسط برای60 هزار نفر(20 تا 100 هزار نفر) راه اندازی میشوند .مراکز خدمات جامع سلامت شهری، مراکزی مستقر در منطقه شهری یا حاشیه شهرها هستند. در هر مرکز خدمات جامع سلامت شهری خدمات مدیریتی، نظارتی و بهداشتی درمانی و مشاوره و آموزش سلامت ارایه میگردد .در مراکز خدمات جامع سلامت شهری /شهری روستایی دو حالت متصور است: 

الف)  در مراکز شهری/ شهری روستایی مجری برنامه پزشکی خانواده روستایی ،مفاد دستورعمل پزشکی خانواده روستایی اجرا  میگردد.

 ب)  در مراکز شهری روستایی غیر مجری برنامه پزشکی خانواده روستایی، برای جمعیت روستایی ضوابط برنامه پزشکی خانواده روستایی و برای جمعیت شهری، ضوابط مراکز خدمات جامع سلامت شهری اجرا     میگردد.

 - نیروی انسانی مراکز خدمات جامع سلامت شهری/ شهری روستایی:

پزشک: یک نفر پزشک به عنوان مسوول فنی(ترجیحاً متخصص پزشکی خانواده، پزشک عمومی با سابقه ماندگاری بیشتر و دارای مدرک MPH) بکارگیری میشود .

دندانپزشک: در مرکز خدمات جامع سلامت شهری به ازای هر 40 هزار نفر جمعیت تحت پوشش، یک دندانپزشک حضور خواهد داشت.

کاردان بهداشت دهان (مراقب سلامت دهان): به ازای هر40 هزار نفر جمعیت تحت پوشش یک کاردان بهداشت دهان )مراقب سلامت دهان( حضور خواهد داشت.

کارشناس سلامت روان: به ازای هر20 هزار نفر جمعیت یک کارشناس یا کارشناس ارشد سلامت روان ،برای ارایه خدمات مشاوره روانشناسی، قبول ارجاعات و خدمات مربوط به جامعه تحت پوشش حضور خواهند داشت که بصورت مشترک بین مراکز قابل دسترس )نیم ساعت با خودرو( ارایه خدمت می نماید. بکارگیری کارشناس دوم با اضافه شدن 50% جمعیت تعیین شده، میسر است.

کارشناس تغذیه: بهازای هر 20 هزار نفر جمعیت یک کارشناس یا کارشناس ارشد تغذیه (دارای نظام تغذیه(، خدمات تغذیه ای و رژیم درمانی، قبول ارجاعات و خدمات مربوط به جامعه تحت پوشش حضور خواهند داشت. که بصورت مشترک بین مراکز قابل دسترس )نیم ساعت با خودرو( ارایه خدمت می نماید.

بکارگیری کارشناس دوم با اضافه شدن 50% جمعیت تعیین شده، میسر است.

کاردان/ کارشناس آزمایشگاه تشخیص طبی: در صورت نبود واحد ارایه خدمات آزمایشگاهی دولتی درمنطقه، در صورتی که فاصله مرکز خدمات جامع سلامت شهری تا نزدیک ترین آزمایشگاه میانی بیشتر از نیم ساعت با وسیله نقلیه باشد ،لازم است آن مرکز مجهز به واحد نمونه گیری گردد. در این شرایط ،به ازای جمعیت تحت پوشش 40 هزار نفر ،یک کاردان/ کارشناس آزمایشگاه تشخیص طبی برای یک یا چند مرکز تعیین میگردد. نمونه گیری و مسوولیت انتقال نمونه های آزمایشگاهی به عهده نیروی مذکور میباشد.  

کارشناس پرتوشناسی( رادیولوژی): راه اندازی واحد رادیولوژی جدید در مراکز شهری خلاف ضوابط و مقررات نظام شبکه میباشد. اما در صورت وجود دلایل کافی، از جمله نبود بخش خصوصی فعال در منطقه یا شبانهروزی بودن مرکز، واحدهای فعال رادیولوژی به فعالیت خود ادامه خواهند داد. دراین شرایط، یک کارشناس پرتوشناسی در مرکز تعیین میگردد.

کارشناس بهداشت محیط: به ازای هر 300 واحد تهیه، توزیع و فروش مواد غذایی و سایر اماکن ضروری برای نظارت بهداشت محیط، یک نیروی کارشناس بهداشت محیط باید در مرکز وجود داشته باشد .

کارشناس بهداشت حرفه ای: به ازای هر250 تا 300 واحد کارگاهی باید یک نیروی کارشناس بهداشت حرفه ای وجود داشته باشد . کارشناس ناظر بیماریها: به ازای هر 20 هزار نفر جمعیت تحت پوشش مرکز خدمات جامع سلامت     شهری/ شهری روستایی یک کارشناس ناظر بیماریها بکارگیری میشود. بکارگیری کارشناس دوم با اضافه شدن 50% جمعیت تعیین شده، میسر است. در مراکز شهری روستایی در صورت وجود بیش از یک خانه    بهداشت/ پایگاه سلامت روستایی بهازای هر 3 تا 4 خانه بهداشت/ پایگاه روستایی یک کارشناس دیگر اضافه میگردد. این کارشناس وظیفه انجام اقدامات هماهنگی، تحلیل وضعیت موجود و شاخصهای آماری، نظارت ،پایش و گزارش دهی، نیازسنجی آموزشی و توانمندسازی، جلب مشارکت ذینقشان، پیگیری و تأمین اقلام مورد نیاز در برنامه ها و طراحی و اجرای مداخلات مورد نیاز در برنامههای بیماریهای واگیر، غیرواگیر ،مدیریت خطر بلایا و حوادث، آموزش بهداشت را بر عهده خواهد داشت.

کارشناس فناوری اطلاعات سلامت/ کارشناس فناوری اطلاعات: در مراکز شهری، یک نفر برای تحلیل اطلاعات، آمار و پذیرش در نظر گرفته میشود. اولویت جذب با کارشناس فناوری اطلاعات سلامت میباشد.

تبصره 1: چنانچه مرکز شهری یک یا چند خانه بهداشت یا پایگاه سلامت روستایی /پایگاه سلامت  شهری/ پزشکی خانواده در پوشش دارد، برای انجام دهگردشی، باید خودرو مناسب و راننده داشته باشد .

درضمن، به ازای هر دو تا سه تیم بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای و کارشناس تغذیه و سلامت روان که باید به منطقه و پایگاههای سلامت تحت پوشش نظارت داشته باشند، یک راننده با خودرو درنظر گرفته میشود. همچنین جهت نظافت و نگهداری فضای فیزیکی و تجهیزات از طریق شرکتهای خصوصی، خرید خدمت میشود.

تبصره 2: در صورت وجود پست پرستار/ بهیار )با تصدی یا بدون تصدی(، در مراکز خدمات جامع سلامت شهری، این پستها میبایست به پایگاههای تحت پوشش انتقال داده شوند.

  - واحدهای تابعه مراکز خدمات جامع سلامت:

واحد تسهیلات زایمانی

در راستای تامین دسترسی زنان باردار به خدمات زایشگاهی ایمن و استاندارد ،با لحاظ استانداردهای سطح بندی ارایه خدمات، واحدهای تسهیلات زایمانی تعیین میگردد. براین اساس فاصله واحدهای ارایه خدمت از خدمات زایشگاهی ایمن )تسهیلات زایمانی، پایگاه اورژانس 115و  بیمارستان( حداکثر تا یک ساعت با وسیله نقلیه معمول خواهد بود.

واحد تسهیلات زایمانی حتما باید در جوار یک مرکز شبانه روزی قرار داشته باشد و چنانچه در آن منطقه مرکز شبانهروزی وجود نداشته باشد، میبایست واحد تسهیلات زایمانی برای مراکز عادی نیز، مشروط به داشتن پزشک بیتوته و تکمیل تجهیزات و فضای فیزیکی مورد نیاز ایجاد گردد .

واحد ازدواج،  باروری سالم و فرزندآوری

در مراکز خدمات جامع سلامت بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت دارای واحد ازدواج ،باروری سالم و فرزندآوری جهت آموزش زمان ازدواج و آموزش در مباحث سلامت جنسی و باروری و عوارض پیشگیری از بارداری؛ مهارتهای زندگی و خانوادگی؛ اخلاق، احکام و حقوق، حرمت و قبح سقط جنین؛ فرزند آوری و فوائد بارداری و همچنین ارایه خدمات حفظ و ارتقای سلامت مادر و کودک از جمله مشاوره و آموزش کلاسهای آمادگی برای زایمان، شیردهی و تکامل کودک ،پستهای زیر میبایست به سایر پستهای مرکز مربوطه اضافه شود:

در شهرستانهای بین 30 هزار تا 100 هزار نفر جمعیت در یکی از مراکز خدمات جامع سلامت شهری، به تشکیلات مصوب مرکز، یک ردیف پست سازمانی آموزش ازدواج زن )بهداشت عمومی/ ماما( و یک ردیف پست سازمانی آموزش ازدواج مرد )بهداشت عمومی( اضافه گردد.

در  شهرستانهای بین 100 هزار تا 500 هزار نفر جمعیت در دو مرکز خدمات جامع سلامت شهری با فاصله جغرافیایی منطقی، به تشکیلات مصوب مرکز، یک ردیف پست سازمانی آموزش ازدواج زن )بهداشت عمومی/ ماما( و یک ردیف پست سازمانی آموزش ازدواج مرد )بهداشت عمومی( اضافه گردد.

در شهرستانهای با جمعیت بیشتر از 500 هزار نفر، بهازای هر 250 هزار نفر اضافی علاوه بر دو مرکز قبلی ،در یک مرکز خدمات جامع سلامت شهری دیگر با فاصله جغرافیایی منطقی، به تشکیلات مصوب مرکز، یک ردیف پست سازمانی آموزش ازدواج زن )بهداشت عمومی/ ماما( و یک ردیف پست سازمانی آموزش ازدواج مرد )بهداشت عمومی( اضافه گردد.

برای شهرستانهای با جمعیت کمتر از 30 هزار نفر، پرسنل موجود، آموزشهای لازم را دریافت کنند.

جهت ارایه خدمات مشاوره ژنتیک و غربالگری ژنتیکی هنگام ازدواج با حفظ ضوابط جمعیتی فوق الذکر ،یک ردیف پست پزشک و یک ردیف پست سازمانی کارشناس )بهداشت عمومی/ ماما( اضافه میگردد.

در مراکز خدمات جامع سلامت واجد خدمات غربالگری شنوایی، بینایی و غربالگری نوزادان بهازای جمعیت تا 300 هزار نفر، هر کدام یک پست کارشناس شنوایی شناس و یک پست کارشناس بینایی سنج و یک پست کارشناس غربالگری نوزادان (جهت غربالگری هایپوتیروییدی، متابولیک ارثی و PKU) در نظر گرفته می شود. کارشناس بعدی با اضافه شدن 50 درصد جمعیت، اضافه می گردد.

 

واحد مراقبت و پیشگیری از هاری 

به ازای هر مرکز بهداشت شهرستان تا 500 هزار نفر جمعیت یک واحد مراقبت و پیشگیری از هاری در یکی از مراکز خدمات جامع سلامت تعیین میگردد. به شرط افزایش 50% جمعیت پایه، واحد بعدی راه اندازی میگردد. علاوه بر پستهای موجود مرکز مربوطه، پستهای زیر اضافه میشود:

کارشناس پیشگیری و مبارزه با بیماریها  3 نفر                                       

  نکته: پزشک مرکز بصورت آنکال از مرکز خدمات جامع سلامت مربوطه تعیین گشته و  در بکارگیری نیروی کارشناس پیشگیری و مبارزه با بیماریها ،حداقل یک زن و یک مرد انتخاب میگردد.

 

واحد سلامت روانی- اجتماعی 

در هر شهرستان در یکی از مراکز خدمات جامع سلامت، یک واحد سلامت روانی اجتماعی تعیین میگردد و برای شهرستانهای بالاتر از 300 هزار نفر جمعیت بهازای هر 300 هزار نفر، یک واحد دیگر اضافه می گردد .محل انتخابی ترجیحا باید دسترسی عادلانه و سریع را برای کل شهرستان فراهم آورد .ارجاعات از مراکز خدمات جامع سلامت شهری/ روستایی، بیمارستان روانپزشکی و بخش روانپزشکی بیمارستانهای شهرستان به صورت مستقیم و نیز از مراکز بهزیستی، اداره کل آموزش و پرورش شهرستان و سایر دستگاهها در چارچوب عقد تفاهم نامه به صورت غیرمستقیم انجام می شود. ارجاع به سطوح تخصصی و سایر      دستگاههای خدماتی و حمایت اجتماعی مانند بهزیستی و کمیته امداد نیز با محوریت مددکار اجتماعی فرمانداری تعریف شده است

- به ازای هر واحد سلامت روانی اجتماعی، به جهت ارایه خدمات مشاوره و درمان مصرف دخانیات، یک کارشناس سلامت روان به نیروهای واحد مزبور اضافه میگردد .

 -  عناوین مراکز خدمات جامع سلامت بر اساس ویژگی برخی از مراکز خدمات جامع سلامت بر اساس ویژگیهای منطقه ای، جمعیتی، نیازهای آموزشی و .... دارای عناوینی به شرح زیر میباشند: 

مرکز خدمات جامع سلامت شبانه روزی: مراکز خدمات جامع سلامت شبانه روزی مراکزی هستند که در مناطقی که جمعیت تحت پوشش آنان بیش از 12 هزار نفر است و در گلوگاه جمعیتی واقع شده اند و فاصله محل استقرار آنها با خودرو بیش از نیم ساعت با اولین مرکز ارایه دهنده خدمات بستری یا بستری موقت شامل بیمارستان یا مرکز شبانهروزی دیگر می باشد، قرار دارند. این مراکز مجهز به دو اتاق بستری موقت )کمتر از شش ساعت و بهازای هر 10 هزار نفر، دو تخت بستری موقت زن و مرد(، امکانات احیاء قلبی ریوی و انجام جراحیهای کوچک خواهند بود .

جمعیت درنظر گرفته شده برای مراکز شبانه روزی بر خلاف سایر مراکز که صرفا شامل جمعیت تحت پوشش خود مرکز میباشد، شامل کل جمعیتی است که امکان استفاده از این مرکز را خواهند داشت.

 

مرکز خدمات جامع سلامت شبانه روزی منتخب: همان مراکز خدمات جامع سلامت شبانه روزی هستند که مطابق با آیین نامه مربوطه مجوز آن اخذ میشود. این مراکز در شهرستانهای با جمعیت 20 تا 50 هزار نفر فاقد بیمارستان واقع شده و تا اولین و نزدیکترین بیمارستان بیش از نیم ساعت با خودرو فاصله دارند و علاوه بر خدمات جاری مراکز خدمات جامع سلامت شبانه روزی، خدمات ویزیت تخصصی سرپایی، فوریتهای پزشکی (اورژانس) و انتقال و اعزام بیماران اورژانسی بصورت 24 ساعته را ارایه می دهند. همچنین خدمات دوراپزشکی در صورت ابلاغ ضوابط و تامین تجهیزات مورد نیاز ،در این مراکز ارایه خواهد شد.

مرکز مشاوره و مراقبت بیماریهای رفتاری:

مراکز مشاوره و مراقبت بیماریهای رفتاری مراکزی با هدف اصلی تشخیص، مراقبت و درمان تخصصی عفونت  HIV هستند که خدمات مراقبت و درمان بیماریهای مقاربتی، هپاتیت و خدمات تشخیص و کاهش آسیب به افراد درمعرض خطر ابتلا به HIV نیز در این مراکز ارایه میشود .

ضوابط جمعیتی راه اندازی این مراکز، به شرح زیر و در زیر مجموعه مرکز بهداشت شهرستان می باشد:

در هر شهرستان بالای 200 هزار نفر جمعیت، حداقل یک مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری     راه اندازی می شود.

در شهرستانهای کمتر از 200 هزار نفر جمعیت، در صورت شناسایی بیش از 50 مورد زنده مبتلا به عفونتHIV، یک مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری راه اندازی می شود.

   پایگاههای مراقبت بهداشتی مرزی

 این پایگاهها در پایانههای رسمی کشور )زمینی جاده ای ،زمینی ریلی، دریایی و هوایی( ایجاد میشوند. این واحدها با هدف جلوگیری از صدور و ورود بیماریهای مشمول مراقبت و مقابله با گسترش طغیانهای ناشی از هر نوع رویداد بهداشتی در داخل کشور طراحی و راه اندازی گردیده اند. تقسیم بندی پایگاههای مراقبت بهداشتی مرزی براساس اهمیت پایانه مرزی، حجم جمعیت در حال تردد و زمان فعالیت پایگاه، در درجات ممتاز، درجه یک، دو و سه تقسیم می شوند.