شير مادر تا يكسالگي براي نوزاد بهترين است و موجب مي شود نوزاد كمتر دچار عفونت هاي مختلف شود.
شير مادر بعلت دارا بودن ماده ايمني به نام ايمونوگلوبين تا حدود زيادي اسهال و استفراغ نوزاد را كاهش مي دهد و نسبت به بعضي بيماريهاي ديگر ايجاد مصونيت نموده و مي توان گفت اولين واكسن نوزاد است . شيرمادر نه تنها كاملترين غذا براي نوزاد است بلكه عامل مهمي در پيشگيري از عفونت و ضامن سلامتي جسمي و رواني شيرخوار مي شود.
شير مادر درجه حرارت مناسب داشته ، از آلودگي عاري است و ميزان ابتلا به آسم و آلرژي را در شيرخوار كاهش مي دهد.
شير مادر آسودگي رواني و رشد عاطفي نوزاد را تامين مي نمايد و موجب افزايش ارتباط بين مادر و كودك مي گردد.
تغذيه با شيرمادر مواد زايد توليد نمي كند ، استفاده از شيرخشك با زباله هايي همچون بسته بنديهاي قوطي شيرخشك و بطري و اتلاف كاغذ همراه است.
شيرمادر در هر زماني با دماي مناسب و با توجه به نياز كودك در دسترس اوست . و براي درست كردن شيرخشك نياز به آب و استريل كردن بطري و سرشيشه و حمل آنها است . شيرمادر نياز به حمل ندارد و هر كجا برود آمادگي توليد شير وجود دارد بدون آنكه گرم يا سرد باشد.
شير هر مادر مناسب با نياز كودكش مي باشد و حتي شيرمادر ديگر مناسب همان كودك نمي باشد . مسلما شيرخشك از اين خاصيت برخوردار نيست. يعني تركيب شير هر مادر متفاوت است و با توجه به نارس بودن كودك و يا خيلي موارد ديگر اين تركيب متناسب با نياز كودك تغيير مي كند.
نكاتي در مورد شيردهي
شير مادر در روزهاي اول تولد نوزاد كم مي باشد _ البته در اين مدت هم نوزاد احتياج كمتري به شير دارد .
شير مادردر روزهاي اول آغوز ناميده مي شود كه براي نوزاد ضروري است بنابراين تعذيه نوزاد را بلافاصله بعد از زايمان و با آغوز شروع كنيد و ادامه دهيد.
تداوم شيردادن از پستان مادر با فواصل كوتاه مهمترين عامل ترشح و افزايش شير مادر مي باشد ، لذا بهيچ عنوان نبايستي به نوزاد شيرخشك داد ، مگر در موارد استثنايي كه با بايستي حتما توسط پزشك توصيه شود.
بيماريهاي رايج مادران و مصرف دارو توسط مادر مانع از شيردادن به نوزاد نمي باشد . بجز چند مورد استثنايي كه بايستي توسط پزشك كودكان تجويز شود.
دفعات تغذيه از پستان بايستي بر مبناي خواست نوزاد باشد _ حدود 8تا12 بار در طول بيست و چهار ساعت در صورتيكه شيرخوار از شيرمادر استفاده مي كند نيازي به نوشيدن آب اضافي ندارد و اگر بعلت گرمي محيط نياز به آب اضافي باشد ميتوان از آب جوئشيده خنك شده استفاده كرد.
بهترين راه براي تشخيص كافي بودن شيرمادر ، افزايش وزن و قد شيرخوار بر اساس منحني رشد است كه با مراجعه به پزشك كودكان و با بررسي رشد ماهيانه شيرخوار اين كار ميسر است . نوزاد در روزهاي اول تولد كمي وزن از دست مي دهد . اين پديده طبيهي است و نبايد آنرا به حساب كمبود شيرمادر گذاشت . اصولا تشخيص كمبود شيرمادر و احتياج به شيرخشك در صلاحيت پزشك كودكان است ، لذا بدون مشاوره با پزشك كودكان اقدام به تجويز شيرخشك ننمائيد.
كليد موفقيت در شيردهي اعتماد به نفس است ، نياز به شبردهي نياز به تصميم و تعهد مادر دارد.
شيردادن به نوزاد خيلي زود و ظرف يكساعت بعد از تولد
تغذيه شيرخوار بطور مكرر و بر حسب ميل و يا تقاضاي او
تغذيه انحصاري شيرخوار فقط با شيرمادر در تمام مدت مرخصي زايمان
قرص ضدحاملگي اثر سوء بر روي شيرمادر دارد
خوردن مايعات زياد توسط مادر و مك زدن پستان مادر بوسيله نوزاد شير را زياد مي كند
و شما پدر عزيز ، به منظور تغذيه فرزندتان با شيرمادر براي تشويق و حمايت از همسر خود با همه توان تلاش كنيد . توجه كنيد كه همسر شما در دوران شيردهي حساستر از ديگر مواقع بوده و نيازهاي عاطفي ، رواني و تعذيه اي خاص دارد .
توصيه هائي هنگام شير دادن به كودك
قبل از شير دادن دستهايتان را بشويد و پستان خود را آب ولرم تميز كنيد . پستان را با استفاده از صابون يا مواد ضد عفوني تحريك نكنيد.
هنگام شير دادن نوزاد را بغل كرده ، سر او را بالاتر نگه داريد ، توجه كنيد كه سينه شما روي بيني نوزاد را نپوشاند و مانع تنفس نوزاد نشود براي جلگيري از اينكار چهار انگشت خودر را زير سينه و انگشت شست را روي سينه قرار دهيد . برخي از مادران از دو انگشت خود بصورت قيچي استفاده مي كنند كه اينكار سبب كاهش شير مي شود.
در اوايل تولد به نوزاد از هر دو پستان خود شير دهيد.
پس از اينكه از يك سينه شيرخورد ، پشت او را ماساژ دهيد تا آروغ بزند ، سپس سينه ديگر را به او بدهيد و عمل ماساژ را تكرار كنيد.
براي جلوگيري ار پريدن شير در گلوي نوزاد ، او را پس از خوردن شير يا به پهلوي راست يا چپ بخوابانيد . توجه كنيد كه هيچوقت نوزاد را بر روي شكم نخوابانيد.
شيرمادر تا شش ماهگي براي رفع نيازهاي شيرخوار كافي است و در اين دوره به جز آب در مواقع نياز يا استفاده از قطره هايي كه پزشك توصيه مي كنند ، هيچ چيز ديگر به كودك ندهيد.
از شيردهي در حالت خوابيده خودداري كنيد و حتما نوزاد را در آغوش گرفته و به او شير دهيد.
نكاتي در مورد دوشيدن شير
بهتر است دوشيدن شير زماني صورت گيرد كه پستانها پر از شير است ، معمولا بهترين زمان صبح هاست،استراحت مادر به مدت 10تا20 دقيقه قبل از دوشيدن شير ، خوردن مايعات نظير يك ليوان شير ، آب ميوه ، چاي كمرنگ و... مي تواند كمك موثري باشد ، البته مايعات گرم بيشتر از مايعات سرد به تولد شير كمك مي كند.
دوشيدن شير با دست بهترين روش دوشيدن است و به استفاده از پمپ هاي دستي ترجيح دارد .شستن دستها با صابون و شستن سينه با آب ساده توصيه مي شود.
بهتر است مادران در موقع دوشيدن شير در محيطي آرام و ساكت و بدور از اضطراب فشارهاي عصبي و در يك وضعيت راحت بنشينند.
فكر كردن به نوزاد ، نگاه كردن به او و يا نشستن در كنار او و يا شنيدن صداي كودك به ترشح شدن شير كمك مي كند.
استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت 10تا15 دقيقه روي پستان و نوك آن و يا حمام كردن يا ماساژ دادن به جاري شدن شير كمك مي كند