مرکز بهداشت شهرستان اردل
۱۴۰۳/۱/۱۰
شهرستان اردل

شهرستان اردل یکی از شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری است که مرکز آن، شهر اردل است.در لغت نامه کلمه ارد به معنی مقدس آورده شده است و اردل متشکل از دو کلمه ارد+ اله می باشد که اله نیز به معنای کوه کوچک یا تپه می باشد و معنای اردل، «تپه مقدس» است. وجود یک تپه در محله قدیم اردل که امامزاده عزیز در آنجا مدفون هستند، موید این واقعیت است .

اردل در فاصله77 کیلومتری جنوب باختری شهرکرد، در مسیر جاده ارتباطی شهرکرد - اهواز قرار دارد. آب و هوای آن معتدل مایل به سرد و خشک و بیش‌ترین درجه حرارت در تابستان‌ها 35 درجه و کم‌ترین درجه حرارت در زمستان‌ها 7 درجه زیر صفر می‌باشد. میزان بارش سالانه اردل به‌طور متوسط 500 میلی‌متر است.

بر پایه آمار سال 1395 جمعیت اردل بالغ بر 10113 نفر می‌باشد. اردل در سال 1369 ازشهرستان بروجن جدا شد و جمعیت شهرستان طبق آمار سال 1395 برابر با 68714 نفر بوده‌است.

درهفدهم فروردین سال 1356 خورشیدی (1977 میلادی)، زلزله‌ای به قدرت حدود 5 ریشتر اردل را به شهری نیمه ویرانه تبدیل کرد و حدود 300 نفر از مردم آن جان باختند.بعد از این زلزله معروف، بافت مسکونی شهر هم تغییر یافت و هم جابجا شد.

اردل از گذشته‌های دور، یکی از مراکز ییلاقی و اسکان عشایر ایل هفت لنگ بختیاری بود و در متون تاریخی از جمله سفرنامه ابن‌بطوطه که از اصفهان تا شوشتر سفر کرده، اشاراتی به این ناحیه شده است. سبز کوه یکی از مناطق زیبای این شهر است.

بخش‌ها:
دهستان پشتکوه
دهستان دیناران
بخش میانکوه

دهستان شلیل

دهستان شلیل
شهر اردل یکی از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری ایران است. این شهر مرکز شهرستان اردل می‌باشد و در بخش مرکزی این شهرستان واقع شده‌است. بر پایهٔ آمار سال 1396جمعیت شهر اردل بالغ بر 10000نفر می‌باشد. همچنین این شهر دارای چشم‌اندازهای بسیار زیبایی و دیدنی بوده و آب و هوای آن در تابستان خنک و در زمستان سرد می باشد.برخی از مناطق دیدنی و گردشگری که در نزدیکی این شهر قرار دارند عبارتند از :1- چشمه مولا در روستای آلیکوه 2- چشمه سرداب رستم آباد 3- چشمه سرخون 4- چشمه شلیل 5- دشت زیبای اردل که در بهار و تابستان بسیار سرسبز و با طراوت می باشد6-چشمه های باغ رستم اردل
مردمان این شهر و حومه دارای گویش، موسیقی و آداب بختیاری هستند. این شهر دارای کوسیستم‌های ویژه و چشم اندازهای طبیعی، مرتعی، جنگلی، و کوهستانی می‌باشد.آبشارهای پر آب و دیدنی مثل تنگ زندان و آبشار معدن زیبایی اردل را دوچندان کرده است. این منطقه دارای سه تنوع آب و هوایی می‌باشد و به تبع آن جانورانی چون پلنگ، خرس قهوه‌ای، سنجاب بلوط‌های غرب ایران، کل، بز و کبک دری در این منطقه زندگی می‌کنند. قدیمی ترین آثار شناسایی شده در اردل مشتمل بر ابزارهای سنگی از دوره پارینه سنگی جدید و دوره آغاز نوسنگی است که در غارهای باستانی منطقه به دست آمده که مربوط به ده تا یازده هزار سال قبل تعلق دارند... همچنین بر اساس تحقیقات باستانشناسی این منطقه قسمتی از محدوده و سرحدادت ایالت انشان یا انزان ایلامی است (3500 سال قبل) و در2100 سال پیش بخشی از حکومت الیمایی و نیز محسوب می شد. آثار بدست آمده از دوره ایلامی ، بردگوریها ، آثار دوره ساسانی ، عبور جاده باستانی دسپارت( بختیاری، اتابکان) بقایای قلاع ، پلها و محوطه های باستانی متعدد و... نشان از دیرینگی سکونت انسان در این منطقه دارد. این شهرستان به علت پراکندکی جمعیتی و جغرافیایی از ریز مناطقی مانند ، میانکوه ، مشایخ ، مسیر دشتک ،روگر ، دیناران ، چهاربنیچه و... تشکیل شده است. که دارای سبقه تاریخی مشترکی می باشند.
برای اولین بار بصورت مکتوب در قرن سوم ابن خرداد و قدامه ابن جعفر در شرح مسیر جاده دسپارت و بعد از آنها در قرن هشتم ابن بطوطه سیاح معروف که در دوره اتابکان لر از سمت مالمیر(ایذه) وارد منطقه شد نیز در سفرنامه خود از اردل و بهشت آباد به نامهای اربهشت، ارد بهشت، اردی بهشت (اردل بهشت آباد) اشاره نمودند. در اسناد دوره صفویه ، افشار و زند و قاجار از این منطقه بنام عمومی پسکوه ، پشتکوه و پشتکوه بختیاری ذکر گردید.
بر اساس گفته ها و مستندات این منطقه در دوره (سلجوقیان) تحت تملک اتابکان لر (مالمیر)بوده است. در این دوره قسمتهایی از این منطقه(مشایخ فعلی و قسمتی از منطقه دیناران) به سادات سیدصالح واگذار گردید.
باحمله مغول و فروپاشی حکومت اتابکان لر و به تبع هرج و مرج ناشی از آن، این منطقه به عنوان قسمتی از محدودهٔ حکومتی اتابکان لر دچار بحران گردید. و کانونی برای مخالفان و دشمنی با مغولان شد... مردم پشتکوه بختیاری بر این باورند که هلاکوخان مغول در جنگی بدست مخالفان بختیاری اسیر و در روستای آلیکوه (ایل شهماروند)کشته شد. (لفظ آله کوه ، آلاکو وآلیکوه) تغییر یافته و اسم مکانی برای کشته شدن هلاکو می باشد. ضمن اینکه مکانی به نام قبر هلاکو در آلیکوه نیز وجود دارد. وجود گردنه ای تحت نام مغول کشته نیز بدون ارتباط با این فرضیه نیست. و این مسئله جهت پژوهش محققان قابل تامل می باشد.
...در دوره صفویه و در راستای سیاست انکسار اقوام و به دلیل مقاومت و سرکشی مردمان این منطقه جهت جلوگیری از تهدید پایتخت (اصفهان ) توسط بختیاریها برخی طوایف این منطقه (میانکوه و پشتکوه) به نقاط دیگرکوچانده شده اند (به اصفهان) و منطقه پشتکوه بختیاری حد فاصل سبزکوه ، کلار تا دشتک به عنوان مرتع سردسیری در اختیار عشایر کوچرو ترک بلوردی قرار گرفت ... بنابر نظر برخی از محققین در این مقطع زمانی ، اردل جهت تامین امنیت جاده مهم دسپارت مرکز آموزش و استقرار قسمتی از قشون سپاه صفوی شد. حاجی آخوند(هلیسائی) از شاگردان ملا صدرا از معممین حوزوی این منطقه در آن زمان است. وی دارای کتابخانه ای در روستای سرمازه بوده است . از نامبرده به عنوان بانی اولین مسجد در منطقه میانکوه یاد نموده اند.
... در اواخر حکومت صفوی مجدداً تعدادی از ساکنان اصلی( طوایف بختیاری) کوچ داده شده ، به مرور وارد منطقه شدند و به طرق مختلف مناطق و مراتع را تصاحب کرده اند. در زمان افشار و به خاطر سرکشی بختیاریها و جهت جلوگیری از قیام و اتحاد مجدد آنان ، تعداد150 روستا(بنه وار) از این منطقه و بازفت ویران و تعدادی از ساکنان توسط او به همراه دیگر طوایف بختیاری مناطق دیگر، به جاهای دور دست کوچانده و یا با سپاه او همراه شدند. عده ای از آنان بعدها به منطقه(ایل ) خود مراجعه و برخی برای همیشه درجاهای دیگر ماندگار شدند. آنچه در اسناد معتبر آمده است اینکه علی صالح خان بختیاری از خوانین هفت لنگ ( باب دورکی) کوهمال پشتکوه بختیاری عهد افشار، با احکامی در دوره زند نیز کوهمالی این منطقه را بر عهده داشت. عده ای مدفن او را روستای سرپیر دشتک (حلیمه خاتون) می دانند. دراسناد دوره های صفویه ، افشار و زند این منطقه با نام عمومی پسکوه ، پشتکوه و پشتکوه بختیاری آمده است.
اردل در دوره قاجار مرکز حکمرانی خوانین بختیاری (دورکی باب) گردید. در این محدوده زمانی اردل مرکز حکومت سردسیری بختیاری و بازار فصلی و مرکز خرید و فروش و تبادل کالا و فرآورده ها و دستبافته های منطقه ، فی مابین ساکنان و عشایر با پیشه وران اصفهانی بوده است. قلعه ، حمام ، باغ ، و تکیه ایلخانی ، برجهای نگهبانی و... از بناهای این دوره می باشند. ... امام قلی خان حاج ایلخانی که به گواه تاریخ انسانی سلیم النفس و معتدل الخلق و خوشفکر بود ، با ایجاد کارگاه قالیبافی (قالیخانه) با بیش از 50 دستگاه دار قالی در ضلع غربی باغ خان بازار فرش بختیاری را رونق بخشید.این فرشها توسط زنان و دختران این دیار بافته و در اصفهان عرضه می شدند. همچنین او در خصوص رواج و ترویج اعتقادات و پاسخگویی به مسائل شرعی مردم یکی از معممین حوزوی بختیاری تبار (حاجی آخوند ملا امید) را راغب به حضور در اردل نمود. نامبرده نسبت بر پایی مکتبخانه و سواد آموزی اهتمام ورزید . در این دوره مجالس و مراسم عزاداری حسینی و تعزیه خوانی رواج پیدا نمود. کتب ،ادعیه ها و متون دست نویس زیادی از این دور در دست می باشد. مردم این منطقه در بزرگترین تحول تاریخ ایران یعنی نهضت مشروطه نقش بسزایی داشته اند و در فتح تهران با قشون بختیاری همراه بودند . از اردلیها نهضت مشروطه می توان از ملا نورمحمدرئیسی و کاکا فرهاد بابادی عکاشه نام برد. در اولین تقسیمات نوین کشوری و با تصویب قانون ایالات و ولایات که خاک بختیاری را به سه بلوک تقسیم نمود اردل جز بلوک آخوره (اردل، لردگان ، گندمان و داران) تحت حاکمیت اصفهان واقع شد.
در دوره پهلوی اول به علل سیاسی خاص حکومت وقت و سرکشی حکام محلی و استقرار تیپ نظامی ، اردل از رونق اجتماعی و سیاسی افتاد . و شلمزار محور داد و ستد کالای منطقه قرار گرفت. با تغییراتی همه جانبه ای که در سیستم اداری و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کشور در این دوره بوجود آمد . اردل در تقسیمات سیاسی کشوری به عنوان بخشی از ولایت اصفهان قرار گرفت . در این زمان بود که اولین سری سرباز بگیری برای ارتش نوین(پهلوی اول) و اولین سیستم صدور سجلی (ثبت احوال) در مناطق بختیاری از اردل شروع شد.
سیاحان اروپایی زیادی از این منطقه دیدن و درباره آن مطالبی نوشته اند. از آن جمله لرد کرزن انگلیسی که ضمن توصیف خصوصیات امامقلی خان حاج ایلخانی میگوید : مقر آنها در آرادل در جنوب شرقی کوههای بختیاری است. که 6000 پا از سطح دریا ارتفاع و دارای عمارت وقلعه ای دو طبقه با برجی مستحکم است ... و در ادامه مسافت جاده های جنوبی به اصفهان مسیر جاده دیلم ، بهبهان ، اردل و اصفهان را مورد بحث قرار میدهد... از دیگر سیاحان می توان از هنری بلوس لینج شریک کمپانی لینچ ، خانم ایزابلا بیشوب ، آقای آرنولد ویلسون و... را نام برد که هر کدام با ذکر مختصات جغرافیایی ، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی اردل پرداخته اند.
مردم اردل شیعه اثنی عشری و وابسته به طوایف مختلف بختیاری هستند که در مقاطعی از زمان و به مرور از زندگی ایلیاتی دست کشیده و یکجانشین شده اند. این شهرستان از گذشته های دور یکی از محال بختیاری و از مراکز سردسیری و اسکان عشایر هفت لنگ بختیاری بوده و هم اکنون نیز محل ییلاق قسمتی از عشایر کوچرو ایل هفت لنگ است. در این منطقه نیزخانوارهایی از طوایف چهار لنگ نیز وجود دارند.
اردل از گذشته‌های دور، یکی از مراکز ییلاقی و اسکان عشایر ایل هفت‌لنگ بختیاری بود و در متون تاریخی از جمله سفرنامه ابن بطوطه که از اصفهان تا شوشتر سفر کرده، اشاراتی به این ناحیه شده‌است.
این شهر همواره پایگاه خوانین بختیاری بوده است و قبر حاج ایلخانی از اجداد خوانین در این شهر واقع گشته است این شهر مرکز حکومت خوانین بوده و وجهه سیاسی آن خصوصا"درزمان مشروطیت پر رنگتر است. در هفدهم فروردین سال 1356 خورشیدی (1977 میلادی)، زمین‌لرزه‌ای به بزرگای حدود 5 ریشتر اردل را به شهری نیمه‌ویرانه تبدیل کرد و حدود 300 نفر از مردم آن جان باختند.[بعد از این زلزله معروف، بافت مسکونی شهر هم تغییر یافت و هم جابجا شد.
از نام های خانوادگی اصلی و بزرگ این شهر می توان به خلیلی،رییسی،نصیری،امیدی،صالحی،اسدی،طاهری،انصاری اشاره کرد.
شهرستان اردل به واسطه داشتن چشمه های اب سرد فروان به یکی ازقطب های مهم پرورش ماهی قزل الادرکشورتبدیل شده است.
اردل در فاصله 86 کیلومتری بروجن و 95 کیلومتری جنوب باختری شهر کرد، در مسیر جاده ارتباطی استان خوزستان به استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. در میان ایلات و عشایری که در مناطق اطراف این شهرستان زندگی می کنند، صنایع دستی رواج زیادی دارد که از آن جمله می توان به بافت انواع قالی های محلی، گلیم، جاجیم، چوقای محلی، پشتی، هم چنین خورجین، چادر سیاه، نمکدان و سفره اشاره کرد. برخی از مناطق این شهرستان مانند سرخون و منطقه مشایخ «سادات بختیاری» در صنایع دستی بسیار شاخص می باشند. سرخون منطقه ای از توابع شهرستان اردل، استان چهار محال وبختیاری است که تعداد زیادی ازمردمان این منطقه علاوه بر فعالیت هایی نظیر دامداری و کشاورزی به بافت قالی‌های محلی، گلیم، خورجین و دیگر صنایع دستی مانند جاجیم، نمکدان،‌ پشتی و سفره می ‌پردازند. منطقه مشایخ«سادات بختیاری»‌نیز‌درصنایع‌دستی‌ازاهمیت‌قابل‌توجهی برخورداراست، دراین منطقه صنایع دستی قدیمی مانند قالی بافی، گلیم بافی، بافت چوقای محلی، چادرسیاه، خورجین وغیره رایج است. این صنایع به واسطه وجود کارگاه های مختلف تاحدودی به صورت پیشرفته درآمده است ولی ماهیت آن هم‌چنان از سنت‌های قدیمی پیروی می ‌کند.
مکان های دیدنی و تاریخی:
منطقه جنگلی اردل از مهم ترین دیدنی های این شهرستان است. این منطقه با 104000 هکتار اراضی جنگلی در 80 کیلومتری شهرکرد واقع شده است که از شمال به شهرکرد، از جنوب به لردگان و از خاور به بروجن و لردگان محدود است. نواحی عمده جنگلی این منطقه دیناوران، دورک، شلیل، دوپلان، سرخون، گندمکار و شیاسی است.
صنایع و معادن
از صنایع و معادن این شهرستان اطلاعات مستندی در دست نیست.
کشاورزی و دام داری
شهرستان اردل از جمله مناطق آباد و حاصل خیز استان به شمار می آید که به دلیل وجود بارندگی کافی و خاک نسبتا مناسب انواع محصولات در این شهرستان به عمل می آید. هم چنین علاوه بر رمه های کوچنده، پرورش انواع دام ‌رایج ترین فعالیت عشایر و مردم روستاهای این منطقه است.
مشخصات جغرافیایی
شهر اردل مرکز شهرستان اردل در 39 درجه و 50 دقیقه دارازای جغرافیایی و .... درجه و 32 دقیقه پهنای جغرافیایی، در بلندی 1800 متری از سطح دریا قرار دارد. اردل در فاصله 86 کیلومتری بروجن و 95 کیلومتری جنوب باختری شهر کرد، در مسیر جاده ارتباطی استان خوزستان به استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. آب و هوای آن معتدل مایل به سرد و خشک و بیش ترین درجه حرارت در تابستآن ها 35 درجه و کم ترین درجه حرارت در زمستآن ها 7 درجه زیر صفر می باشد. میزان باران سالانه اردل به طور متوسط 500 میلی متر است.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
اردل از گذشته های دور، یکی از مراکز ییلاق و اسکان عشایر ایل هفت لنگ بختیاری بوده و در متون تاریخی از جمله «سفرنامه ابن بطوطه» که از اصفهان تا شوشتر سفر کرده، اشاراتی به این ناحیه شده است.


تاریخ به روز رسانی: 1402/04/13
تعداد بازدید: 11530
امتیازدهی
میانگین امتیازها:3 تعداد کل امتیازها:76
مشاهده نظرات (تعداد نظرات 0)

ارسال نظرات
نام
آدرس پست الکترونیکی شما
شماره تلفن
توضیحات
خواندن کد امنیتی تغییر کد امنیتی
کد امنیت
آدرس : اردل ،بلوار امام رضا ،خيابان شهيد باهنر ،شبكه بهداشت شهرستان اردل
كدپستي : 8881711135     تلفن : 34342033-038
دور نگار :  34342467 -038
تاریخ بروز رسانی 1403/01/10
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد میباشد.
Copyright © 2014 S.K.U.M.S - All rights reserved
A+ A-
Powered by DorsaPortal