ستاد اقامه نماز
۱۴۰۳/۱/۹
احكام جماعت
نماز جماعت :
مسأله 1226ـ نمازجماعت از مهمترين مستحبّات و از بزرگترين شعائر اسلامي است و در روايات، فوق العاده روي آن تكيه شده است، مخصوصاً براي همسايه مسجد يا كسي كه صداي اذان مسجد را مي شنود بيشتر سفارش شده و سزاوار است انسان تا مي تواند نمازش را با جماعت بخواند. در روايتي آمده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند هر ركعت آن ثواب 150 نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كند هر ركعت ثواب 600 نماز و هر قدر عدد نمازگزاران بيشتر شود ثواب نمازشان بيشتر خواهدشد و اگر عدد آنان از ده نفر بگذرد اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركب و درختها قلم و ملائكه و انس و جن نويسنده شوند، نمي توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.

مسأله 1227ـ حاضر نشدن به نماز جماعت اگر از روي بي اعتنايي و سبك شمردن باشد حرام است.

مسأله 1228ـ مستحبّ است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اوّل وقت كه فرادي (تنها) باشد بهتر است و نيز جماعتي كه مختصر بخوانند از نماز فرادي كه آن را طول دهند برتر است.

مسأله 1229ـ هرگاه جماعت برپا شود مستحبّ است كسي كه نمازش را فرادي خوانده دوباره باجماعت بخواند و اگر بعداً بفهمد كه نماز اوّلش باطل بوده نماز دوم كافي است.

مسأله 1230ـ جايز است «امام جماعت» كه يك بار نماز خود را با جماعتخوانده آن را با جماعت ديگري دوباره بخواند، امّا بيش از دوبار اشكال دارد، بنابراين يك امام جماعت مي تواند در دو مسجد اقامه جماعت كرده و نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1231ـ كسي كه در نماز وسواس دارد و وسواس او اسباب اشكال نماز مي شود، چنانچه بداند در صورتي كه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مي شود بايد نماز را به جماعت بخواند.

مسأله 1232ـ هيچ نماز مستحبّي را نمي توان با جماعت خواند، مگر نماز استسقاء، يعني نمازي كه براي آمدن باران مي خوانند و نماز عيد فطر و قربان كه در زمان غيبت امام(عليه السلام) مستحبّ است.

مسأله 1233ـ در نمازهاي يوميّه هر نمازي را مي توان با هر نماز امام اقتدا كرد، مثلاً اگر امام نماز ظهر را مي خواند و او نماز ظهر را قبلاً خوانده مي تواند نماز عصرش را با نماز ظهر امام بخواند، ولي اگر امام براي احتياط نمازش را اعاده كرده، نمي تواند نماز خود را با او بخواند، مگر اين كه هر دو از جهت احتياط مثل هم باشند.

مسأله 1234ـ اگر امام جماعت نماز قضا مي خواند مي شود به او اقتدا كرد ولي اگر نمازش را احتياطاً قضا كند اقتدا به او اشكال دارد.

مسأله 1235ـ اگر انسان نداند نمازي را كه امام مي خواند نماز نافله است يا نماز واجب نمي تواند به او اقتدا كند.

شرايط نماز جماعت

مسأله 1236ـ در جماعت چند چيز بايد رعايت شود:

اوّل ـ نبودن حايل

ميان امام و مأموم و همچنين ميان مأمومين نسبت به يكديگر بايد چيزي كه مانع ديدن است نباشد، بلكه حايل شيشه اي نيز اشكال دارد، امّا اگر مأموم زن باشد حايل ميان او و مردان مانعي ندارد.

مسأله 1237ـ اگر امام در محراب باشد و كسي پشت سر او اقتدا نكرده باشد كساني كه در دو طرف محراب ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمي بينند نمي توانند به او اقتدا كنند، بلكه اگر كسي هم پشت سر امام اقتدا كرده باشد كساني كه دو طرف او ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمي بينند جماعت آنها اشكال دارد، ولي صفهايي كه پشت سر آنها قرار دارد نمازشان صحيح است، همچنين اگر صفها به در مسجد برسد و از آن خارج گردد.

مسأله 1238ـ هرگاه به واسطه طولاني شدن صفها كساني كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نمي بينند مانعي ندارد، همچنين اگر به واسطه طولاني شدن يكي از صفها كساني كه در دو طرف آن ايستاده اند صف جلو خود را نبينند جماعتشان صحيح است.

مسأله 1239ـ كسي كه پشت ستون ايستاده اگر از طرف راست يا چپ به واسطه مأموم ديگر به امام متصل باشد كافي است.

شرط دوم ـ بلندتر نبودن جاي ايستادن امام از مأموم

مسأله 1240ـ جاي ايستادن امام از جاي مأموم بلندتر نباشد; مگر به مقدار بسيار كم، و اگر زمين سراشيبي باشد و امام در طرفي كه بلندتر است بايستد در صورتي كه سراشيبي آن زياد نباشد و به آن زمين مسطّح گويند مانعي ندارد.

مسأله 1241ـ بلندتر بودن جاي مأموم از جاي امام اشكال ندارد، ولي اگر امام در صحن مسجد بايستد و عدّه اي از مأمومين در بالكن و پشت بام، و طوري باشد كه به آن جماعت نگويند، صحيح نيست. مثل اين كه امام در طبقه اوّل بايستد و مأمومين در بعضي از طبقات بالا كه از جماعت دور است.

شرط سوّم ـ نبودن فاصله ميان امام و مأموم

مسأله 1242ـ اگر يك يا چند قدم ميان امام و مأموم يا مأمومين با يكديگر فاصله باشد، بطوريكه به آن جماعت گويند مانعي ندارد، بنابراين فاصله شدن يك يا دو نفر كه نماز نمي خوانند مانعي ندارد، ولي مستحبّ است صفوف كاملاً به هم متّصل باشد.

مسأله 1243ـ هنگامي كه امام تكبير مي گويد و وارد نماز مي شود در صورتي كه صفهاي جلوتر آماده نماز باشند همه مي توانند تكبير بگويند و وارد نماز شوند و لازم نيست انتظار بكشند تا صفهاي جلو وارد نماز شوند بلكه انتظار كشيدن بر خلاف احتياط است.

مسأله 1244ـ هرگاه بداند يكي از صفهاي جلو، نمازشان باطل است اگر صف جلو حايل شود، صفهاي بعد نمي توانند اقتدا كنند.

شرط چهارم ـ مأموم جلوتر از امام نايستد

مسأله 1245ـ اگر مأموم در ابتداي جماعت يا در اثناء، جلوتر بايستد جماعت او باطل مي شود، احتياط اين است كه مساوي هم نايستد، بلكه كمي عقب تر قرار گيرد و اين عقب تر بودن در تمام حالات نماز مراعات گردد حتّي در حالت ركوع و سجود.

احكام جماعت

مسأله 1246ـ هرگاه مأموم بداند نماز امام قطعاً باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد نمي تواند به او اقتدا كند هر چند امام متوجّه نباشد، امّا اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده و يا خداي نكرده كافر بوده است يا نمازش باطل بوده، نماز مأموم صحيح است.

مسأله 1247ـ اگر مأموم در اثناء نماز شك كند كه نيّت اقتدا كرده يا نه، چنانچه در حالي باشد كه اطمينان پيدا كند مشغول جماعت است نماز را به جماعت تمام مي كند، ولي اگر اطمينان پيدا نكند بايد نماز را به نيّت فرادي انجام دهد.

مسأله 1248ـ بدون عذر نمي توان از جماعت جدا شد و نيّت فرادي كرد، خواه از اوّل تصميم بر اين كار داشته باشد، يا در اثناء نماز.

مسأله 1249ـ هرگاه مأموم به واسطه عذري بعد از حمد و سوره امام از او جدا شد و نيّت فرادي كرد لازم نيست حمد و سوره را بخواند، ولي اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيّت فرادي كند بايد آن مقدار را كه امام نخوانده بخواند.

مسأله 1250ـ اگر در اثناء نماز به خاطر عذري نيّت فرادي كند نمي تواند دوباره به جماعت برگردد و نيز اگر مردّد شود كه نيّت فرادي كند يا نكند و بعد تصميم بگيرد نماز را به جماعت تمام كند جماعت او اشكال دارد، امّا هرگاه شك كند كه نيّت فرادي كرده يا نه، بنا مي گذارد بر اين كه نيّت فرادي نكرده است.

مسأله 1251ـ اگر موقعي كه امام در ركوع است به او اقتدا كند و به ركوع رود و به ركوع امام برسد نماز او صحيح است، خواه امام ذكر ركوع را گفته باشد يا نه و ركعت اوّل او حساب مي شود، امّا اگر به ركوع امام نرسد نمازش را بطور فرادي تمام كند و بنابر احتياط واجب اعاده نمايد، همچنين اگر شك كند به ركوع امام رسيده يا نه.

مسأله 1252ـ در ركعتهاي ديگر نماز (غير از ركعت اوّل) نيز بايد خود را به ركوع امام برساند و گرنه جماعت او اشكال دارد.

مسأله 1253ـ اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و پيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود امام سر از ركوع بردارد، نيّت فرادي مي كند و نمازش صحيح است و اعاده ندارد.

مسأله 1254ـ هرگاه در اوّل نماز يا در بين حمد و سوره اقتدا كند و خود را به ركوع امام نرساند جماعت او صحيح نيست، مگر اين كه عذري داشته باشد.

مسأله 1255ـ اگر موقعي به جماعت رسد كه امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب نماز جماعت برسد بايد نيّت كند و تكبيره الاحرام بگويد و بعد بنشيند و تشهّد نماز را با امام بخواند، ولي سلام نگويد و كمي صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد، بعد بايستد و نماز را ادامه دهد، يعني حمد و سوره را بخواند و آن را ركعت اوّل نماز خود حساب كند.

مسأله 1256ـ اگر در ركعت دوم اقتدا كند قنوت و تشهّد را با امام مي خواند و احتياط آن است كه موقع خواندن تشهّد زانوها را از زمين بلند كند و تنها انگشتان دست و سينه پا را بر زمين بگذارد (و به صورت نيمه خيز بنشيند) و بعد از تشهّد امام برخيزد و حمد و سوره بخواند و اگر براي سوره وقت ندارد، حمد را تمام كند و در ركوع، خود را به امام برساند.

مسأله 1257ـ كسي كه در ركعت دوم امام اقتدا مي كند، بايد در ركعت دوم نماز خودش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشيند و تشهّد را به مقدار واجب بخواند و برخيزد و خود را به امام برساند و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد يك مرتبه بگويد و در ركوع خود را به امام برساند.

مسأله 1258ـ اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد و مأموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمي رسد، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع برود بعد اقتدا كند.

مسأله 1259ـ هرگاه در ركعت سوّم يا چهارم به امام اقتدا كند، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر براي سوره وقت ندارد فقط حمد را بخواند و خود را در ركوع به امام برساند.

مسأله 1260ـ كسي كه اطمينان دارد اگر سوره را بخواند به ركوع امام مي رسد، احتياط واجب آن است كه سوره را بخواند و در اين حال اگر سوره را بخواند و اتفاقا به ركوع امام نرسد جماعتش صحيح است.

مسأله 1261ـ اگر امام ايستاده باشد و مأموم نداند در كدام ركعت است مي تواند اقتدا كند و حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و نمازش صحيح است، خواه معلوم شود امام در ركعت سوم و چهارم بوده، يا در ركعت اوّل و دوم، به شرط اين كه نماز ظهر و عصر باشد كه حمد و سوره را امام آهسته مي خواند.

مسأله 1262ـ اگر خيال مي كرد امام در ركعت اوّل يا دوم است و حمد و سوره را نخواند و بعد از ركوع فهميد كه ركعت سوم و چهارم بوده، نمازش صحيح است، ولي اگر پيش از ركوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در ركوع، خود را به امام برساند.

مسأله 1263ـ هرگاه مشغول نماز مستحبّي باشد و جماعت برپا شود چنانچه مي ترسد اگر نماز خود را تمام كند به جماعت نرسد مستحبّ است آن نماز را رها كند و مشغول جماعت شود.

مسأله 1264ـ هرگاه مشغول نماز واجب است و جماعت برپا شود، چنانچه وارد ركعت سوم نشده و مي ترسد اگر نماز را تمام كند به جماعت نرسد مستحبّ است نيّت خود را به نماز مستحبّي برگرداند و آن را دو ركعتي تمام كرده، خود را به جماعت برساند.

مسأله 1265ـ اگر نماز امام تمام شود و مأموم هنوز مشغول تشهّد يا سلام است لازم نيست نيّت فرادي كند.

مسأله 1266ـ كسي كه يك ركعت از امام عقب مانده، وقتي امام تشهّد را مي خواند احتياط آن است كه زانوها را از زمين بلند كند و انگشتان دست و سينه پا را بر زمين بگذارد و همراه او تشهّد بخواند، يا ذكر بگويد و اگر تشهّد آخر است صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد و بعد برخيزد و ادامه دهد.

شرايط امام جماعت

مسأله 1267ـ امام جماعت بايد «بالغ» و «عاقل» و «عادل» و «حلال زاده» و «شيعه دوازده امامي» باشد و قرائت را صحيح بخواند و اگر مأموم مرد است امام هم بايد مرد باشد، ولي امامت زن براي زن مانعي ندارد و هر انساني حلال زاده است خواه مسلمان يا غير مسلمان، مگر اين كه خلاف آن ثابت شود.

مسأله 1268ـ «عدالت» يك حالت خداترسي باطني است كه انسان را از انجام گناه كبيره و تكرار گناه صغيره باز مي دارد و همين اندازه كه با كسي معاشرت داشته باشيم و گناهي از او نبينيم نشانه وجود عدالت است و اين را حسن ظاهر كه حاكي از ملكه باطن است مي گويند.

مسأله 1269ـ كسي كه سابقاً عادل بوده هرگاه شك شود كه بر عدالت باقي مانده است يا نه بايد گفت عادل است، مگر اين كه يقين به خلاف پيدا شود.

مسأله 1270ـ كسي كه ايستاده نماز مي خواند نمي تواند به كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند اقتداكند و كسي كه نشسته نماز مي خواند نمي تواند به كسي كه خوابيده نماز مي خواند اقتدا كند.

مسأله 1271ـ اگر امام جماعت با تيمّم يا وضوي جبيره اي نماز مي خواند مي توان به او اقتدا كرد، ولي اگر به واسطه عذري با لباس نجس از روي ناچاري نماز مي خواند بنابر احتياط واجب نبايد به او اقتدا كرد، همچنين كسي كه نمي تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري كند و همچنين زن مستحاضه و بطور كلّي هر كس نماز خود را به سبب عذري ناقص مي خواند حق ندارد امام جماعت براي ديگران شود (بنابر احتياط واجب) مگر آنچه در بالا درباره تيمّم يا وضوي جبيره اي گفته شد.

مسأله 1272ـ كسي كه بيماري جذام (خوره) يا برص (پيسي) دارد بنابر احتياط نمي تواند امام جماعت شود حتّي براي مثل خودش.

ادامه احكام جماعت

مسأله 1273ـ مأموم بايد امام را در نيّت خود معيّن كند، ولي دانستن اسم او لازم نيست، مثلاً همين اندازه كه نيّت كند اقتدا به امام حاضر مي كنم و عدالت و ساير جهات در او جمع باشد كافي است.

مسأله 1274ـ ماموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند و حمد و سوره در صورتي از او ساقط است كه در ركعت اوّل و دوم با امام نماز بخواند، امّا اگر در ركعت سوم و چهارم در حال قيام امام، اقتدا كند بايد حمد و سوره را خودش بخواند.

مسأله 1275ـ اگر مأموم صداي قرائت امام را در نمازهاي صبح و مغرب و عشاء بشنود بايد حمد و سوره را ترك كند و اگر صداي امام را نشنود جايز است حمد و سوره را بخواند، ولي بايد آهسته بخواند، امّا در نمازهاي ظهر و عصر احتياط واجب آن است كه هميشه حمد و سوره را ترك نمايد، امّا ذكر گفتن بطور آهسته جايز، بلكه مستحبّ است.

مسأله 1276ـ هرگاه مأموم بعضي از كلمات حمد و سوره امام، يا صداي همهمه او را بشنود احتياط واجب ترك حمد و سوره است.

مسأله 1277ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، يا گمان كند صدايي را كه مي شنود صداي امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداي امام بوده نمازش صحيح است و هرگاه شك كند صداي امام است يا صداي كس ديگر بنابر احتياط حمد و سوره را نخواند.

مسأله 1278ـ مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد، ولي در ذكرهاي ديگر مانع ندارد، هرچند احتياط مستحب آن است كه اگر صداي امام را بشنود پيش از او نگويد.

مسأله 1279ـ مأموم بايد كارهاي نماز را مانند ركوع و سجود جلوتر از امام انجام ندهد، بلكه همراه امام يا كمي بعد از او به جا آورد و اگر سهوا پيش از امام سر از ركوع بردارد بايد دوباره به ركوع برود و با امام سربردارد و زيادي ركوع در اينجا نماز را باطل نمي كند، ولي اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع برسد امام سر بردارد نمازش باطل است.

مسأله 1280ـ هرگاه مأموم خيال مي كرد امام سر از سجده برداشته، او هم سر از سجده برداشت، بايد دوباره به سجده برود و اگر اين كار در هر دو سجده واقع شود زيادي دو سجده كه ركن است نماز را در اينجا باطل نمي كند، امّا اگر به سجده برگردد در حالي كه در همان لحظه امام سر از سجده برداشته است، اگر در يك سجده چنين اتفاق افتد نمازش صحيح است و اگر در دو سجده باهم باشد نمازش باطل مي شود.

مسأله 1281ـ اگر اشتباهاً سر از ركوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اين كه به امام نمي رسد به ركوع يا سجده نرود نمازش صحيح است.

مسأله 1282ـ هرگاه مأموم سهواً قبل از امام به ركوع رود و طوري باشد كه اگر سر بردارد به مقداري از قرائت امام مي رسد بايد برگردد و قرائت امام را درك كند و با او به ركوع رود و هرگاه مي داند به چيزي از قرائت امام نمي رسد احتياط واجب آن است كه سر بردارد و با امام نماز را تمام كند و نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1283ـ در تمام مواردي كه مأموم بايد برگردد اگر عمداً برنگردد نمازش اشكال دارد.

مسأله 1284ـ اگر امام در ركعتي كه تشهّد ندارد اشتباهاً تشهّد بخواند، يا در ركعتي كه قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، مأموم نبايد تشهّد و قنوت را بخواند، ولي نمي تواند پيش از امام برخيزد، يا پيش از امام به ركوع رود، بلكه بايد مطلب را با علامت و اشاره اي به او حالي كند، و اگر نشد صبر كند تا امام تشهّد و قنوت را تمام كند و بقيّه نماز را با او بخواند.

اموري كه در نماز جماعت مستحبّ است

مسأله 1285ـ مستحبّ است امور زيربه اميد ثواب الهي در جماعت رعايت شود:

1ـ اگر مأموم يك مرد است در طرف راست امام، كمي عقب تر از او بايستد و اگر يك زن است در طرف راست امام طوري بايستد كه جاي سجده اش مساوي زانو يا قدم امام باشد و اگر يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام و باقي پشت سر امام مي ايستند و اگر چند مرد يا چند زن باشند همه پشت سر امام مي ايستند و اگر چند مرد و چند زن باشند مردها پشت سر امام و زنها پشت سر مردها بايستند. 2ـ اگر امام و مأموم هر دو زن باشند در يك صف مي ايستند، ولي امام كمي جلوتر مي ايستد. 3ـ امام در وسط صف بايستد و اهل علم و فضيلت و تقوا در صف اوّل بايستند. 4ـ صفهاي جماعت منظم باشد آنچنان كه شانه هاي آنان رديف يكديگر قرار گيرد و ميان كساني كه در يك صف ايستاده اند فاصله اي نباشد.

5ـ بعد از گفتن «قَدْ قامَتِ الصَّلاة» مأمومين همگي برخيزند و آماده جماعت شوند. 6ـ امام جماعت حال مأمومي را كه از ديگران ضعيف تر است رعايت كند و عجله نكند تا افراد ضعيف به او برسند، همچنين ركوع و سجود و قنوت را زياد طولاني نكند، مگر اين كه بداند همه كساني كه به او اقتدا كرده اند آمادگي دارند.7ـ امام جماعت هنگام قرائت حمد و سوره صداي خود را بلند كند تا مأمومين بشنوند ولي نه بيش از اندازه. 8ـ اگر امام در ركوع بفهمد شخص يا اشخاصي تازه رسيده اند و مي خواهند اقتدا كنند ركوع را كمي طول بدهد تا به او برسند، ولي بيش از دو برابر ركوع معمولي طول ندهد، هرچند بداند شخص يا اشخاص ديگري نيز مي خواهند اقتدا كنند.

اموري كه در نماز جماعت مكروه است

مسأله 1286ـ شايسته است به اميد ثواب از امور زير بپرهيزند:

1ـ اگر در صفهاي جماعت جا باشد نمازگزار تنها نايستد. 2ـ مأموم ذكرهاي نماز را طوري نگويد كه امام بشنود. 3ـ مسافري كه نماز ظهر و عصر و عشا را شكسته مي خواند براي كساني كه مسافر نيستند امامت نكند، همچنين كسي كه مسافر است به شخص حاضر اقتدا نكند (البته منظور از كراهت در اينجا كمتر بودن ثواب است وگرنه نماز جماعت در هر صورت ثواب دارد).

مسأله 1307ـ وقت نماز عيد فطر و قربان از اوّل آفتاب است تا ظهر، ولي مستحبّ است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخواند و در عيد فطر مستحبّ است بعد از بلند شدن آفتاب افطار كند و زكات فطره را بدهد و بعد نماز عيد را بجا آورد.
  
تاریخ به روز رسانی: 1395/09/29
تعداد بازدید: 50395
امتیازدهی
میانگین امتیازها:3 تعداد کل امتیازها:496
مشاهده نظرات (تعداد نظرات 0)

ارسال نظرات
نام
آدرس پست الکترونیکی شما
شماره تلفن
توضیحات
خواندن کد امنیتی تغییر کد امنیتی
کد امنیت
آدرس:شهركرد، بلوار كاشاني، ستاد مركزي دانشگاه
كدپستي:8815713471 تلفن :
تاریخ بروز رسانی 1403/01/09
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد میباشد.
Copyright © 2014 S.K.U.M.S - All rights reserved
A+ A-
Powered by DorsaPortal